Κτήμα Τατοΐου: Εικόνες από τα πρώην βασιλικά ανάκτορα που πάγωσαν στον χρόνο

Μια φωτογραφική βόλτα εκεί που ο χρόνος σταμάτησε να κυλάει...

15 χιλιόμετρα βόρεια του κέντρου της Αθήνας, στους πρόποδες της Πάρνηθας, βρίσκεται Το Τατόι. Στο κτήμα βρίσκεται το θερινό ανάκτορο της πρώην βασιλικής οικογένειας και ο τόπος γέννησης του Βασιλέα Γεωργίου Β΄.

Το αρχαίο όνομα της περιοχής είναι Δεκέλεια, στην σημερινή τοποθεσία των ανακτόρων πιστεύεται ότι βρισκόταν η Αρχαία Δεκέλεια, δήμος των Μεσογείων της αρχαίας Αθήνας.

Το 1871, ύστερα από παρότρυνση του Ερνέστου Τσίλλερ, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ αγόρασε το κτήμα, συνολικής έκτασης 20.000 στρεμμάτων, από την οικογένεια Σούτσου αντί τριακοσίων χιλιάδων δραχμών. Αν και ο Τσίλλερ προσδοκούσε να κατασκευάσει ένα τεράστιο ανακτορικό συγκρότημα, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ επιθυμούσε να αποκτήσει ένα κτήμα αναψυχής παρά ένα ακόμα ανάκτορο

.Γι'' αυτό το λόγο ο Τσίλλερ σχεδίασε ένα απλό διώροφο σπίτι Ελληνοελβετικού ρυθμού, με δίρρικτη στέγη, το οποίο παραδόξως προοριζόταν όχι ως ανάκτορο, αλλά ως βασιλικός ξενώνας, χρήση για την οποία ουδέποτε διατέθηκε.


Η παλιά σκοπιά στην είσοδο του κτήματος

Το Τατόι είχε επίσης αποκτήσει 400 χιλιόμετρα οδικού δικτύου, γέφυρες, σύστημα υδροδότησης και πυρασφάλειας, καθώς και δύο μικρές τεχνητές λίμνες, τη Χήνα και την Κιθάρα.

Δεδομένου ότι το διέσχιζε ο δημόσιος δρόμος της Χαλκίδας, το κτήμα είχε το χάνι του για τους περαστικούς. Απέκτησε επίσης ένα ξενοδοχείο, το «Τατόιον», που διαφημιζόταν στους ευρωπαϊκούς τουριστικούς οδηγούς της εποχής.


Οι σκάλες που οδηγούν στο παλάτι


Μπροστινή όψη του παλατιού

Το κτήμα περιήλθε στο Δημόσιο, συνολικά, τρεις φορές, το 1924, το 1973 και το 1994. Πάντοτε, έπειτα από καθεστωτικές αλλαγές, είτε καταβαλλόταν αποζημίωση στην τέως βασιλική οικογένεια, είτε δημευόταν το σύνολο της περιουσίας της.



Το 1924, έπειτα από την ανακήρυξη της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, κατασχέθηκε το σύνολο της βασιλικής περιουσίας, υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.

Το 1973, η Χούντα των Συνταγματαρχών προχώρησε στην κατάργηση της μοναρχίας, καθώς και την δήμευση του συνόλου της περιουσίας της, επιδικάζοντας, εκ νέου, μία χαμηλής αξίας οικονομική αποζημίωση.

Τον Μάρτιο του 2003 το Τατόι περιήλθε στην κυριότητα του κράτους και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους κηρύχθηκε διατηρητέο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, ύστερα από εισήγηση της Ελληνικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.



Το Τατόι υπήρξε θέατρο σκηνών μεγάλης δραματικής εντάσεως, όπως η έξωση του Κωνσταντίνου Α΄ το 1917, η αγωνία και ο θάνατος του βασιλέα Αλεξάνδρου, ο θάνατος του βασιλέα Παύλου.

Άπειρες ήταν οι επίσημες και οι ανεπίσημες συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν εκεί, οι οποίες επηρέασαν την πορεία των εθνικών και πολιτικών πραγμάτων. Ιδιαίτερης σημασίας ήταν οι διαβουλεύσεις του θέρους του 1915, καθώς και οι συσκέψεις εν όψει της γερμανικής επιθέσεως τον χειμώνα του 1941.

Τρεις κυβερνήσεις ορκίσθηκαν στο Τατόι. Του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον Αύγουστο του 1915, του Δημητρίου Ράλλη, τον Νοέμβριο του 1920, και του Γεωργίου Παπανδρέου, τον Φεβρουάριο του 1964.


Δωμάτιο σε οικία προσωπικού


Φορτηγό αντίκα

Τα αυτοκίνητα του τέως βασιλιά που έχουν απομείνει στο Τατόι, χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία, καθώς συνδέονται με σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας… Τα περισσότερα από τα αυτοκίνητα αυτά φυλάσσονται στο κτίριο του Βουστασίου, δυστυχώς σε άθλια κατάσταση που μοιάζει πια ανέφικτη η αναπαλαίωση τους.


Βασιλική άμαξα


Αυτοκίνητα αντίκες στο υπαίθριο πάρκινγκ



Το κτήμα διέθετε το δικό του βενζινάδικο, που την εποχή εκείνη τα πάντα τα μετρούσαν με γαλόνια και φυσικά πλήρωναν σε δραχμές.


Παλιά αντλία βενζίνης

Σήμερα όλα τα κτίρια είναι σφραγισμένα και αρκετά κατεστραμμένα. Σε μερικά από αυτά έχουν γίνει εργασίες αναστήλωσης με πολύ καλά αποτελέσματα.


Σφραγισμένο πηγάδι

Μέχρι το τέλος του 19ου αι. το Τατόι είχε αποκτήσει δύο ναούς τον Προφήτη Ηλία και της Αναστάσεως, ένα υπασπιστήριο, οικίες για αυλικούς υπηρεσίας, ένα τηλεγραφείο, την κατοικία του διευθυντή, τρία συγκροτήματα εργατόσπιτων, ένα οινοποιείο, ένα βουτυροκομείο, τρεις στάβλους, αποθήκες, εργαστήρια και καταλύματα για τη Φρουρά.

Ο παλιός ανεμόμυλος μετατράπηκε σε πύργο, μέσα στον οποίο διαρρυθμίστηκε ένα αρχαιολογικό μουσείο με τα ευρήματα των μικροανασκαφών στην περιοχή.


Οικήματα προσωπικού





Στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκευάστηκε μια σειρά κτισμάτων που θυμίζουν αγροτικούς οικισμούς της δυτικής Ευρώπης. Παράλληλα κατασκευάστηκε μια σειρά βοηθητικών κτιρίων όπως το σχολείο των βασιλοπαίδων, το διευθυντήριο, το ξενοδοχείο, η οικία Στουρμ, η κατοικία του δασκάλου Λύντερς κ.ά.


Ενα από τα πολλά ξέφωτα χώρους αναψυχής των επισκεπτών


Το μονοπάτι που οδηγεί στο ταφικό συγκρότημα

Στον λοφίσκο Παλαιόκαστρο υπάρχει το βασιλικό κοιμητήριο με την εκκλησία και τους τάφους όλων των βασιλέων και των μελών της βασιλικής οικογένειας. Το 1880, ο λόφος του Παλαιοκάστρου δέχτηκε το πρώτο του μνήμα (της Πριγκίπισσας Όλγας, που πέθανε σε ηλικία έξι μηνών), τριάντα τρία χρόνια προτού ενταφιασθεί εκεί, σε τάφο απέριττο, ο Γεώργιος Α΄.




Εκκλησιά ταφικού συγκροτήματος



Στις 6 Αυγούστου 1899, με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Όλγας, θεμελιώθηκε, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά, ο ναός της Αναστάσεως του Κυρίου στον λόφο που φέρει την ονομασία "Παληόκαστρο"



Από τότε όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας ενταφιάζονται σε εκείνο τον χώρο σε λιτούς μαρμάρινους τάφος. Εξαίρεση αποτελεί το νεκρικό παρεκκλήσι του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη.


θέα προς την Πάρνηθα...

Η μεγάλη πυρκαγιά του 1916 σηματοδότησε το τέλος της χρυσής εποχής, καθώς κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του δάσους, κάηκαν κατά εκατοντάδες τα ελάφια που ο Γεώργιος είχε εισαγάγει από την Ουγγαρία, οι ανακτορικοί στάβλοι, ο ναός του Προφήτη Ηλία, το μουσείο, καθώς και το παλιό ανάκτορο. 

Στην πυρκαγιά που ξέσπασε στις αρχές Αυγούστου 2021 κάηκε μεγάλο τμήμα του δάσους του κτήματος. Επίσης από τη φωτιά καταστράφηκαν το κτίριο προσωπικού, η οικία φροντιστή, το κτίριο τηλεπικοινωνιών (τηλεγραφείο), το δασονομείο και το κτίριο του Διευθυντηρίου. 

Από τη φωτιά κάηκαν και δύο κοντέινερ στα οποία φυλάσσονταν αντικείμενα του παλατιού. Ασφαλώς και η φωτογραφική βόλτα μας είναι πολύ πριν την φωτιά που κατέκαψε το κτήμα και έτσι θέλουμε να το θυμόμαστε μέχρι να ανακάμψει για άλλη μια φορά...

Το κτήμα του Τατοΐου δέχεται κάθε Σαββατοκύριακο πλήθος επισκεπτών που θέλουν να απολαύσουν την φύση και να φύγουν έστω για λίγες ώρες από το άγχος της πόλης.

Αποστολή - φωτογραφίες: Χάρης Ντάκ
Πληροφορίες:el.wikipedia.org