Γαύδος: Το νησί της Καλυψούς

 

Ένα καρνάγιο ψυχών. Εδώ έρχεσαι είτε γιατί ψάχνεις το νόημα της ζωής είτε γιατί το έχεις βρει. Ή προσπαθείς να ξεφύγεις από κάτι...

Η Καλυψώ (το όνομά της σημαίνει "καλύπτω", "κρύβω" ή "παραπλανώ") ήταν μία γνωστή Νύμφη κατά την αρχαία Ελληνική μυθολογία, που ζούσε στο νησί Ωγυγία, όπου κρατούσε τον Οδυσσέα για επτά έτη, εμποδίζοντάς τον να γυρίσει στην πατρίδα του. 

Την νήσο Ωγυγία, οι αρχαίοι συγγραφείς τοποθετούν στη δυτική Μεσόγειο, ενώ αναφέρεται συχνά και απλώς ως «το Νησί της Καλυψώς».

Βρίσκεται 26 ναυτικά μίλια (48 χιλιόμετρα) νότια της Χώρας Σφακίων και η έκταση του είναι 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 152. Επί της ουσίας όμως, λιγότερο από 50 άνθρωποι ζουν στο νησί μόνιμα και καθ' όλη την διάρκεια του έτους.

Κρανίο κατσίκας στις αμμοθίνες του Άι Γιάννη


Πανοραμική άποψη της παραλίας του Άι Γιάννη

Η Γαύδος ήταν κατοικημένη από τη Νεολιθική εποχή. Το νησί έχει ταυτιστεί με την Ωγυγία, όπου η Καλυψώ κρατούσε τον Οδυσσέα αιχμάλωτο. Αρχαιολογικές έρευνες έχουν τεκμηριώσει πως η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε παρουσία στο νησί. Οι Ρωμαίοι έκαναν κατάχρηση της χλωρίδας του νησιού, προκαλώντας έτσι μια διαδικασία αποσάθρωσης που συνεχίζεται ως σήμερα.


Ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι πάνω στην θάλασσα στο Σαρακίνικο

Ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την υπήνεμη πλευρά του νησιού, κατά τη διάρκεια του τελικού ταξιδιού του προς τη Ρώμη. Αφού εγκατέλειψε την Κρήτη, μια καταιγίδα έβγαλε το πλοίο του εκτός πορείας με αποτέλεσμα να περάσει δίπλα από τη Γαύδο. Το γεγονός αυτό έχει καταγραφεί στις Πράξεις 27:16.


Ότι απέμεινε από την βάρκα..

Αργότερα, τον καιρό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το νησί είχε περίπου 8000 κατοίκους (900 - 1000 μ.Χ.), με τρεις επισκόπους και έναν αρχιεπίσκοπο. Τον καιρό της οθωμανικής ηγεμονίας, που κράτησε από το 1665 ως το 1895, η Γαύδος ήταν γνωστή ως Γότζο.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο πληθυσμός μειώθηκε σταδιακά στους 500 κατοίκους το 1882. Αναφορά στους Σαρακηνούς έχει διασωθεί στο νησί μια παραλία ονομάζεται Σαρακήνικο.


Livas Bar

Τη δεκαετία του 1930 το νησί υπήρξε τόπος εξορίας για τους κομμουνιστές. Περισσότεροι από 250 άνθρωποι εξορίστηκαν στη Γαύδο, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων ηγετικών μελών του Κομμουνιστικού κόμματος όπως ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Άρης Βελουχιώτης. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι συμμαχικές δυνάμεις μετέφεραν μερικά στρατεύματα στη Γαύδο μετά τη νίκη των Γερμανών στη Μάχη της Κρήτης.


Το τοπίο στον Άι Γιάννη θυμίζει κάποια έρημο...

Ενα μικρό νησί το οποίο υπάγεται στο νομό Χανίων και στην Περιφέρεια Κρήτης, ευρισκόμενο νότια της νήσου της Κρήτης και αποτελεί το νοτιότερο ελληνικό και ταυτόχρονα ευρωπαϊκό άκρο. Σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, έχει πληθυσμό 152 κατοίκους. Η κοντινότερη κωμόπολη στη Γαύδο είναι τα Σφακιά που βρίσκονται στον ίδιο νομό.


Ηλιοβασίλεμα στην Γαύδο


Ένα από τα πηγάδια της Γαύδου στο Λαβρακά


Αυτοσχέδιο καφενείο στον Λαβρακά


Πηγάδι με μη πόσιμο νερό, εδώ πλένουν ρούχα στον Λαβρακά

Τι να δείτε:

Hλιοβασίλεμα στον Φάρο. Στην Γαύδο βρίσκεται ο νοτιότερος φάρος της Ευρώπης, και η θέα στο συγκεκριμένο σημείο είναι μοναδική, καθώς το μάτι χάνεται στον Λιβυκό Πέλαγος

Το σπίτι των εξόριστων. Στο Σαρακήνικο διατηρείται το πέτρινο σπίτι που έχτισε ο Βελουχιώτης μαζί με τους υπόλοιπους κομμουνιστές εξόριστους κατά την δεκαετία του 1930. Σήμερα στον χώρο σερβίρονται κάποια πιάτα ημέρας, ενώ το βράδυ λειτουργεί ένα μικρό μπαρ με όμορφη θέα στον κολπίσκο του Σαρακήνικου.

Το χειροποίητο σπίτι των εξόριστων και του Άρη Βελουχιώτη λειτουργεί πλέον ως καφέ


Ανατολή πανσελήνου στον Άι Γιάννη

Ο Οδυσσέας δεν άντεχε άλλο να είναι μακριά από την Πηνελόπη και ήθελε να πάει στην Καλυψώ να το πει. Η προστάτιδα θεά του, η θεά Αθηνά, ζητά από τον πατέρα της, τον θεό Δία, να διατάξει την απελευθέρωση του Οδυσσέα από εκείνο το νησί. Ο Δίας συμφωνεί και διατάζει τον θεό Ερμή να πει στην Καλυψώ να αφήσει ελεύθερο τον Οδυσσέα, αφού δεν ήταν το πεπρωμένο του να ζήσει μαζί της για πάντα. Εκείνη θυμωμένα σχολιάζει για το πως οι θεοί δε θέλουν οι θεές να έχουν δεσμούς με θνητούς επειδή ζηλεύουν, αλλά τελικά συμφωνεί, και δίνει στον Οδυσσέα «μαύρο κρασί», ψωμί και υλικά για τη σχεδία του πριν ξεκινήσει για το ταξίδι. Επίσης του υπέδειξε ποιους αστέρες να παρατηρεί για να ρυθμίζει την πορεία του.

«Και στο νησί οι αθάνατοι την Ωγυγίας με ρίξαν, της Καλυψώς της φοβερής κι ωριόμαλλης λημέρι » (Οδύσσεια 244)

Φωτογραφίες - Επιμέλεια: Χάρης Ντακ
Καλοκαίρι 2017

Πληροφορίες: el.wikipedia.org