Τα λιοντάρια της αρχαίας Ελλάδας: Υπήρχαν; γιατί εξαφανίστηκαν;

Το όνομα του λιονταριού προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό λέων από το ρήμα λέω που σημαίνει διαλύω. Ήταν δημοφιλές αντικείμενο κυνηγιού ανάμεσα στους Ρωμαίους, τους Έλληνες και ιδιαίτερα στους Μακεδόνες.

Έμοιαζε με τα λιοντάρια που ζουν στην Ινδία, είχε μικρή χαίτη μέχρι το λαιμό ενώ η κοιλιά του ήταν ακάλυπτη.

Αναφορές του Ηροδότου κάνουν λόγο για αφθονία λιονταριών στον Ελλαδικό χώρο το 480 π.Χ. Το 300 π.Χ. Ο Αριστοτέλης τα θεωρούσε σπάνια, σύμφωνα με αναφορές το 100 π.Χ είχαν εξαφανιστεί απ' την Ελλάδα.

Οστά έχουν βρεθεί στον Ελλαδικό χώρο του 4500 π.Χ. μέχρι τον 6ο π.Χ. αιώνα στην Αχαΐα), στους Δελφούς, στην Τούμπα (Θεσσαλονίκη), στην Αρκαδία, στην Περατή (Αττική), στην Πύλο, ενώ τα οστά που βρέθηκαν στην Αίγινα, την Κέα και τη Σάμο είναι σχεδόν σίγουρο ότι κάποιοι άνθρωποι τα μετέφεραν στα νησιά.

Στην Ελληνική μυθολογία ο Ηρακλής σκοτώνει δυο λιοντάρια στον Κιθαιρώνα και στην Νεμέα. Άλλες αναφορές του Ηρόδοτου κάνουν λόγο για νυχτερινές επιθέσεις λιονταριών στον στρατό του Ξέρση το 480 π.Χ καθώς αυτός διέσχιζε την Μακεδονία.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ως βιότοπο λιονταριών μια μεγάλη περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Νέστο και Αχελώο. Κάτι που όπως ο ίδιος λέει δεν υπήρχε πουθενά αλλού στην Ευρώπη μέρος να συναντήσει κάποιος το συγκεκριμένο είδος λιονταριού.

Το λιοντάρι το συνανταμε αρκετά συχνά σε αναπαραστάσεις. αετώματα ναών, ψηφιδωτά, αγγεία, μνημεία, γλυπτά. στην Αμφίπολη, την Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες, στη Δήλο την Οδός των Λεόντων και στις Μυκήνες.

Ο περιηγητής και γεωγράφος Παυσανίας μας αναφέρει την ιστορία του ολυμπιονίκη παγκρατίου Πολυδάμα που σκότωσε με γυμνά χέρια ένα λιοντάρι στην περιοχή του Ολύμπου. Ο πολυδάμας θαύμαζε τον Ηρακλή και ήθελε με αυτόν το τρόπο να κάνει κάτι ανάλογο με τον άθλο του στην Νεμέα.

Γιατί εξαφανίστηκαν τα λιοντάρια απ' την Ελλάδα;

Το λιοντάρι δεν είχε φυσικούς εχθρούς στα μέρη μας με εξαίρεση τον άνθρωπο. Το πιο πιθανό είναι να εξαφανίστηκε απ' το ανεξέλεγκτο κυνήγι, μην ξεχνάμε και την μεγάλη ζήτηση για άγρια θηρία στις ρωμαίικες αρένες.

Τα λιοντάρια σταδιακά περιοριστήκαν στην Μακεδονία και την ευρύτερη περιοχή της βόρειας Ελλάδας όπου και εξαφανίστηκαν. Στην Πέλλα μπορούμε να δούμε το περίφημο αρχαίο ψηφιδωτό με την αναπαράσταση του κυνηγιού των λιονταριών.

Το 200 – 118 π.Χ. στην Ευρώπη δεν υπήρχε κανένα από τα είδη που αφθονούσαν στην Αφρική, όπως μας ενημερώνει ο Πολύβιος, ενώ κάπου στον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Δίων Χρυσόστομος, διαβεβαιώνει ότι τα λιοντάρια της Μακεδονίας είχαν εξαφανιστεί ολοσχερώς.

Τέλος έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι το είδος που κάποτε διαβίωνε στην Ελλάδα ήταν παρόμοιο με το σημερινό ασιατικό λιοντάρι.

Αρκετές φορές προσπερνάμε μια βρύση, ένα άγαλμα, μια επιγραφή που έχει πάνω ένα λιοντάρι και μάλλον οι περισσότεροι δεν έχουμε δώσει σημασία μάλλον γιατί το συνανταμε πολύ συχνά σε διάφορα μέρη, μέχρι σήμερα που διαβάσαμε την ιστορία του στον Ελλαδικό χώρο, ίσως τελικά οι μύθοι του Ηρακλή να έχουν βασιστεί σε αληθινά γεγονότα

Ερεύνα - επιμέλεια Memory life magazine