Η Ελλάδα από ψηλά: Το άγνωστο Ρωμαϊκό νεκροταφείο Κεγχρεών
Ένα πυκνό νεκροταφείο θαλαμωτών και λακκοειδών τάφων που χρονολογούνται από τον 1ο έως τον 7ο αι. μ.Χ. Καταμαρτυρούν την ύπαρξη σημαντικού οικισμού των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων.
Υπέροχος αρχαιολογικός χώρος, παντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινό. Βρίσκεται στο λόφο "ράχη Κουτσογκίλα" δίπλα από το αρχαίο λιμάνι των Κεγχρεών Κορινθίας. Είναι προσβάσιμος από τον βόρειο βραχίονα του λιμανιού. Εντυπωσιακό το γεγονός ότι σε μερικούς από τους τάφους μπορεί κάποιος να διακρίνει τον ζωγραφισμένο διάκοσμο.
Παρά το γεγονός ότι οι ταφές είχαν παραβιαστεί από λαθρανασκαφείς, η συστηματική έρευνα αποκάλυψε σημαντικά στοιχεία για τις ταφικές πρακτικές και την κοινότητα της πόλης-λιμανιού των Κεγχρεών. Οι θαλαμοειδείς τάφοι κατασκευάζονται αρχικά στα μέσα και προς το τέλος του 1ου αιώνα μ.Χ. μέχρι και τα μέσα προς τα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ.. Εν συνεχεία, χρησιμοποιούνται σποραδικά για ταφές μέχρι και τον 5ο-6ο αιώνα μ.Χ. και αργότερα.
Οι θαλαμοειδείς τάφοι είναι οι εντυπωσιακότερες ταφικές κατασκευές στις Κεγχρεές. Καλύπτονταν συνήθως από κτίσματα που έφεραν επιτάφια επιγράμματα τα οποία κατονόμαζαν τον κάτοχο του τάφου και αφιέρωναν την κατασκευή σε αυτόν και την οικογένειά του, τους απογόνους και μερικές φορές στους απελεύθερους δούλους τους.
Οι ταφικοί θάλαμοι ήταν προσβάσιμοι από καθοδικές κλίμακες (δρόμοι) και στους τοίχους είχαν θέσεις για ταφές. Οι θέσεις αυτές ήταν άλλοτε επιμήκεις για ενταφιασμούς (loculi), ή είχαν τη μορφή μικρής κόγχης για την τοποθέτηση τεφροδόχων αγγείων σε περιπτώσεις καύσεων των νεκρών. Οι τοίχοι των τάφων ήταν καλυμμένοι με κονίαμα που ήταν άχρωμο ή ζωγραφισμένο με αρχιτεκτονήματα, ανθοφόρα φυτά, γιρλάντες, ζώα (ερωδιούς, κύκνους, ίβιδες, δελφίνια), και μυθικά πλάσματα (ιππόκαμποι).
Οι νεκροί ήταν κτερισμένοι με πλήθος προσφορών: νομίσματα στο στόμα ή πάνω από το στήθος, χρυσά δαχτυλίδια και ενώτια, οστέινες περόνες, ασημένιες spatulae, πήλινα ειδώλια, μαρμάρινα αγαλματίδια, μολύβδινους ενεπίγραφους καταδέσμους με κατάρες ή ευχές, λύχνους, unguentaria (μυροδοχεία) καθώς και αμφορείς και οικιακά σκεύη, κύπελλα, φιάλες, λοπάδες, πινάκια.
Η επιστημονική ανάλυση των οστών από διάφορους θαλαμοειδείς τάφους απέδειξε ότι κατά τη χρήση του μνημείου θάπτονταν σε αυτό σε loculi ή σε κόγχες περίπου 50-100 άτομα όλων των ηλικιών, άνδρες και γυναίκες. Η μελέτη των οστών από καύσεις απέδειξε ότι τα νεκρά σώματα τοποθετούνταν πάνω σε πυρά και καίγονταν ολοκληρωτικά για αρκετή ώρα σε μεγάλη θερμοκρασία (τουλάχιστον 700ο C). Στη συνέχεια μια μικρή ποσότητα οστών περισυλλεγόταν από τις στάχτες και τα τοποθετούσαν σε ένα τεφροδόχο αγγείο.
Η καύση του νεκρού γινόταν σε κάποιο επίσημο χώρο αποτέφρωσης πλησίον του νεκροταφείου, όπου οι πενθούντες περίμεναν αρκετό χρόνο την αποτέφρωση του νεκρού προτού τον συνοδέψουν στον τάφο.
Η ιδιαίτερη επιμέλεια που εντοπίζεται στην κατασκευή, την διακόσμηση και τη χρήση των τάφων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ανήκαν σε άτομα της ανώτερης τάξης στην τοπική κοινωνία. Επιπλέον η σχετική ομοιομορφία που επικρατεί στο σχεδιασμό των τάφων στις Κεγχρεές δείχνει τη βούληση των κατόχων τους να ταυτίσουν τους εαυτούς τους ως μέλη μιας εξέχουσας κοινωνικής τάξης.
Σήμερα είναι ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, μία νεκρόπολη διαφορετικών εποχών που δυστυχώς κανένας δεν γνωρίζει...
