Νύχτα στο Παλέρμο: Περιηγήσεις σε μία Σκοτεινή Πόλη...

To Παλέρμο με υποδέχθηκε με το εκρηκτικό μείγμα του ευρωπαϊκού νότου. Πύρινη ζέστη, αποπνικτική υγρασία, μικρά και ανήλιαγα στενά, κυκλοφορικό αλαλούμ και κορναρίσματα, φανάρια σε συνεχές πορτοκαλί για τους πεζούς, στενά πεζοδρόμια, αφρικανοί με την πραμάτεια τους, παιδιά των φαναριών, αδέσποτα σκυλάκια, μπουγάδες παντού κρεμασμένες σε μικροσκοπικά μπαλκόνια με απίστευτα ευρηματικούς τρόπους, όψεις εκατό ετών κατεδαφισμένες.

Γράφει ο Απόστολος Λαγαρίας

Το πιο παράξενο ήταν αυτό που έκαναν με τα κρεμασμένα σεντόνια που αντικαθιστούσανε τις τέντες, το ύφασμα έπιανε σε δυο καρφιά πάνω από το πανωκάσι και έπεφτε έξω από τα κάγκελα του μπαλκονιού σκεπάζοντάς το και αποκόπτοντας εντελώς τη θέα προς τα έξω.

Πίστευα ότι το βράδυ θα τα σηκώνανε αλλά τελικά έπεσα έξω, τα αφήνουνε στη θέση τους έτοιμα για την επόμενη μέρα, το καλοκαίρι θα κρατήσει εδώ αρκετά ακόμη.


Προσόψεις με πανιά για προστασία από τον ήλιο (οδός Via Argentina)

Όσοι ζούνε στα ισόγεια έχουν ολάνοιχτες τις πόρτες τους στο δρόμο και τα παιδιά μπαινοβγαίνουν παραμερίζοντας μια υφασμάτινη κουρτίνα, που είναι εκεί για να διαφυλάξει την "ιδιωτικότητά" τους.

Παντού στο δρόμο βρίσκονται σκουπίδια και υπολείμματα λαχανικών, παντού σου δίνεται η εντύπωση ότι υπήρχε μία τεράστια υπαίθρια λαϊκή αγορά που τελείωσε και ξέχασαν να τη μαζέψουν.

Και τα δημόσια παγκάκια είναι φτιαγμένα από τελάρα και καφάσια ξύλινα βαμμένα σε ανοιχτό γκρι και πάνω έχουν μαξιλάρια που αν θες τα παίρνεις και φεύγεις, σίγουρα κάθε διαμερισματάκι θα έχει ήδη από δυο-τρία.


Οι μπουγάδες υπάρχουν παντού, απλωμένες με τους πιο ευρηματικούς τρόπους

Μνημεία υπό αιώνια αναστύλωση, με σκαλωσιές και πολυκαιρισμένη μαύρη πέτρα. Τα μαγαζιά στις 2 και μισή ήτανε ήδη κλειστά, δεν έκαναν που δεν έκαναν πάλι ταμείο, το κλείσανε και πήγαν στην γυναίκα τους να φάνε τη σπαγγέτι, όλη η οικογένεια μαζί θα χόρταινε με 2 ευρώ.

Ένας παππούς έχει βγάλει την καρέκλα του στο δρόμο δίπλα από κάτι πεταμένες κούτες και κάθεται και χαζεύει, είναι φαλακρός και το σχήμα του κρανίου είναι παράξενο με αρκετές γωνίες, μοιάζει σαν έκπτωτος μαφιόζος της περιοχής.



Ξεκίνησα από το ξενοδοχείο στη Casa Marconi, πέρασα έξω από το θεοσκότεινο Palazzo Reale, κατέβηκα ολόκληρη τη via Vittorio Emanuele, στάθηκα λίγο στο σημείο Quatro Canti που ο τουριστικός οδηγός το αναφέρει ως ‘attraction’ εγώ είδα μόνο τέσσερις μπαρόκ όψεις στα κτίρια της διασταύρωσης, καμπυλωμένες συμμετρικά να σχηματίζουν τέσσερις αγκαλιές, και εδώ τα ίδια, η μαύρη πέτρα, το σκοτάδι, η μπόχα από τις ακαθαρσίες.

Κάνω μια στάση στην Piazza San Domenico με το ναό στο πλάι φωτισμένο.
Οι ταξιδιωτικές οδηγίες συνιστούν να αποφεύγεται ως επικίνδυνη η περιοχή ανάμεσα στην Via Roma και το λιμάνι τέτοιες βραδινές ώρες, το ίδιο και η περιοχή γύρω από τη Piazza Origlione. Για αυτό και εγώ προχωράω ακριβώς προς τα εκεί.



(... ) Πιο κάτω το τοπίο αλλάζει, οι δρόμοι γίνονται πιο στενοί και ακανόνιστοι σαν από μεσαιωνική δομή. Μπροστά μου υψώνεται μία γοτθική εκκλησία και για να συνεχίσω πρέπει να περάσω από ένα εφιαλτικό στενό ανάμεσα από την πλαϊνή της όψη και ένα τεράστιο εγκαταλειμμένο κτίριο με μία μνημειακή είσοδο, ανάμνηση παλιών καλύτερων για εκείνο εποχών.


Η περιοχή γύρω από το ερειπωμένο ξενοδοχείο Bancanazion

Όλο το κτίριο έχει μπαρουτοκαπνισμένη πέτρα σκαμμένη σε πολλά σημεία, με τρόπο που να γίνεται ανάγλυφη και να σου δίνει την εντύπωση αφηρημένης τέχνης.

Περνάω το στενό και συνειδητοποιώ ότι μόλις πέρασα τις πύλες της εισόδου για την καρδιά ενός γκέτο. Η πίσω όψη του ναού σχηματίζει ένα άνοιγμα που μοιάζει με μικρή πλατεία, την απαγορευμένη Piazza Origlione. Και όμως εκεί χτυπάει η καρδιά μίας ολόκληρης κρυμμένης πόλης.



Δυο-τρία μπαρ δεξιά και αριστερά σερβίρουν μπύρες, το Pub Ballaro είναι ο κράχτης της περιοχής και έχει τέρμα μουσική ήδη από τις οκτώ, ο κόσμος βρίσκεται κυριολεκτικά παντού, στα καφασωτά παγκάκια που βρίσκονται αναπόφευκτα και εδώ ή όρθιος μέσα στη μέση σε παρέες, κάποιοι μπαινοβγαίνουνε στα ισόγεια των περιμετρικών γεμάτων γκράφιτι οικοδομών, τα ισόγεια λειτουργούν σαν αποθήκες και αντί για πόρτες έχουνε βαριές αδιαφανείς κουρτίνες.

Πιο πέρα σερβίρουν πανίνι απροσδιόριστου περιεχομένου και σε ένα στενάκι παραδίπλα έχει πάλι μια λαϊκή, παντού τα γνωστά λαχανικά, κάποια στη σωστή τους θέση τακτοποιημένα στα καφάσια και κάποια στο πάτωμα ορφανά. Ο πληθυσμός είναι νεανικός και ανάμεικτος, Ιταλοί και Αφρικανοί αδελφοποιημένοι, ίσοι με ίσους.


Street Πάρτι στην Piazza Origlione

Το πάρτι εδώ μόλις έχει αρχίσει ή δε σταμάτησε ποτέ, εγώ όμως συνεχίζω πιο βαθιά στο γκέτο. Ο δρόμος που παίρνω μοιάζει ως κατεύθυνση να είναι ο σωστός αφού κατεβάζει ανατολικά προς την κατεύθυνση της via Roma.

Ο δρόμος τελειώνει και νιώθω πίσω από την πλάτη μου δεκάδες μάτια να με παρακολουθούν.

Βρίσκομαι σε κάτι που μοιάζει με διχάλα, στο κέντρο υψώνεται ένα ακόμη τετραώροφο ερείπιο και εκατέρωθεν δύο μικρά στενά, εδώ σε θέλω περιπλανητή να κάνεις τη σωστή επιλογή. Δεξιά ή αριστερά; Πηγαίνω με το ένστικτο αριστερά, έχει αρχίσει να νυχτώνει και ξέρω από τους υπολογισμούς μου ότι η via Roma είναι αρκετά κοντά, αν δε χαθώ μες στους λαβύρινθους θα βγω εκεί σε δυο λεπτά.



Στο τέλος βγαίνω, και η πλατιά εμπορική οδός όσο και αν είναι βρώμικη και καταθλιπτική, μου μοιάζει σαν τον έξω κόσμο. Στο δρόμο μαρσάρει ένα κάμπριο, κατακόκκινο και λαμπερό, με μια παρέα νέων.



(.... ) Μετά το βραδινό δείπνο του συνεδρίου, όταν επιστρέψαμε στο κέντρο ήταν ήδη αργά και εγώ ήμουνα τουλάχιστον τρία χιλιόμετρα από το ξενοδοχείο μου, θα έπρεπε να διασχίσω όλη τη νότια ζώνη από τη via Vittorio Emanuele μέχρι το Σιδηροδρομικό Σταθμό και έπειτα μέσα από το υποβαθμισμένο κομμάτι της πόλης αριστερά του Πανεπιστημίου. «Μα πώς θα γυρίσεις;» με ρωτάει η όμορφη Ελληνίδα που γνώρισα εκείνο το βράδυ στο δείπνο, και εγώ της λέω ότι θα περπατήσω μέσα από τη σκοτεινή μου πόλη -θα πρέπει σίγουρα να μέ πέρασε για τρελό.

Η σκοτεινή πόλη του Παλέρμο όμως μου επιφύλασσε εκπλήξεις. Περνώντας έξω από το ναό του San Domenico άκουσα μία μουσική να με καλεί, είχε στηθεί μία εξέδρα και ένα συγκρότημα Ιταλών ερμήνευε το Skyfall.

Ο τραγουδιστής ήτανε μία αποκάλυψη, η ερμηνεία του θα έκανε τον Freddie Mercury να σηκωθεί από τον τάφο του και να χειροκροτεί.

Γύρω από το συντριβάνι είχαν μαζευτεί δεκάδες νέοι, κυρίως Ιταλοί, οι τουρίστες αποφεύγουν συνειδητά αυτές τις περιοχές της πόλης τέτοιες ώρες, τους έχει τρομοκρατήσει επιτυχώς το trip advisor. Η όψη της εκκλησίας με τις διώροφες κολώνες, σήμα κατατεθέν του γνήσιου ιταλικού μπαρόκ συνέθετε ένα τέλειο υπόβαθρο για αυτήν την καταπληκτική παράσταση.

Στάθηκα ανάμεσα στο πλήθος μέχρι να τελειώσει το τραγούδι και να ολοκληρωθεί η πτώση του ουρανού, έπειτα χειροκρότησα και συνέχισα, με το Παλέρμο να έχει εγκατασταθεί πιο επίμονα από ποτέ μες στην καρδιά μου.

Κάθε πόλη μπορούμε να το αποδεχτούμε αυτό είναι δύο πόλεις, η Πάνω και η Κάτω, η Μέσα και η Έξω, η λαμπερή βιτρίνα και η σκοτεινή αποθήκη της. Συνυπάρχουνε, η μία χρειάζεται και αποζητεί την άλλη, αλλά προτιμούν να μην αναμειγνύονται εάν δε συντρέχει λόγος. Έτσι ήτανε από παλιά και έτσι θα είναι πάντα.

Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τη συλλογή διηγημάτων "Παλέρμο επί Πέντε" του Απόστολου Λαγαρία. Το συνολικό έργο κυκλοφορεί δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από τα 24 Γράμματα. Παλέρμο επί πέντε: 24grammata